Japonca Mottainai kelimesini hiç duydunuz mu? Maalesef Türkçe’de bu kelimenin tam karşılığı yok. Doğaya saygı duyarak bir şeyin israf olmamasını istemek gibi bir anlamı var. 2004’te Nobel Ödülü alan ünlü çevreci Kenyalı Wangari Maathai, Japonya’dayken Mottainai’nin anlamını çok beğenmiş ve şu anda bu kelimeyi bütün dünyaya tanıtmak için çalışmalar yapıyor.

İşte Japonya’daki Mottainai çalışmalarından birkaç örnek:

1.Çöplerin toplanma tarzı

Japonya’da evler ve okullar başta olmak üzere istasyon gibi umumi tesisler de dahil heryerde çöpler kesinlikle tiplerine göre ayrı ayrı toplanır. Normalde çöpler 3 türe ayrılır:yanıcı olan çöpler, yanıcı olmayan çöpler, ve şişe gibi geri dönüşüme gönderilecek çöpler. Bazı illerde, geri dönüşüme gönderilecek kağıt, pet şişe ve pil gibi atıklar da ayrı ayrı toplandığı için çöp türleri 5-6’ya çıkabilir. Süt kutuları, yumurta kutuları, ve plastik tabaklar bile ayrı toplanarak geri dönüşüme gönderiliyor. Bazı marketlerde bunları toplamak için büyük kutular bulunmaktadır.
Böylece, çöpleri türlerine göre toplamak Japonya’da artık normal bir alışkanlık oldu. Ayrıca, çöp arabaları gününe göre farklı tip çöpleri topladığı için evlerde çöpleri ayrı çöp kovasına atmak bir zorunluluktur. Mesela Tokyo’daki bir mahallede Salı günlerinde şişe, kutu, ve pet şişe, Çarşamba günlerinde kağıt, Cuma günlerinde yanıcı olan çöpler, Cumartesi günlerinde yanıcı olmayan çöpler toplanıyor. Bu ortamda Japonlar çöpleri ayrı ayrı atmaya ve geri dönüşüme göndermeye iyice alıştılar.

2.Tenpura Arabası
Tenpura,dünyada en çok bilinen Japon yemeklerinden biridir. Balık ve çeşitli mevsim sebzeleri kızartılarak yapılır.
“Japonya’da tenpura kızarttıktan sonra tencerede kalan yağ, arabalarda benzin olarak kullanılıyor”. Belki bu söze inanmayacaksınız, ama bu yöntem Japonya’da gerçekten uygulanıyor. Bazı şirketler kullanılmış yemek yağı toplayıp özel makinelerle temizliyorlar. Daha sonra o yağ bazı benzin istasyonlarında satılıyor.
İşte kullanılmış yemek yağından üretilen benzinin güzel özellikleri:
・Çöpe atılan yağ miktarı azalıyor.
・Normal benzine göre, egzoz dumanının içinde zararlı maddeler daha az.
・Dizel motorlu arabalar, arabadaki hiç bir şeyi değiştirmeye gerek kalmadan bu benzinle çalışıyor.
Bu yağı kullanan arabaların egzoz dumanı ise, tenpura gibi kokuyor…!

*TOYOTA, bu benzinle çalışan arabayla Euromilhoes Dakar 2008’e katıldı!

3.Recyclable Yemek Paketleri

Japonya’da şişe, kutu, ve pet şişe gibi atık kapların çoğu geri dönüşüme gönderiliyor. Son zamanlarda, artık yemek paketleri de çöpe atılmıyor. Şimdi, size üniversitelerdeki yemek paketlerinin geri dönüşüm yöntemleri tanıtacağız.
Japonya’da üniversite öğrencileri kantinlerde satılan paketli yemekleri yedikten sonra, kantindeki büyük kutuya paketi atıyorlar. Bu kullanılmış paketler sonra toplanıp fabrikalarda geri kazanılmış kağıt olarak yeniden değerlendiriliyorlar.

Paket, üstündeki ince lastik tabaka çıkartılıp kutuya atılıyor.

Üniversite festivallerinde de böyle yemek paketleri kullanılıyor. Öğrencilerin yaptığı yemekler, paketlere koyularak satılıyor ve müşteriler yemekleri yedikten sonra, paketler tekrar toplanıyor.

4.Poşet
Son olarak, günümüzde en çok göze çarpan Mottainai’dan söz edeceğiz,
Marketlerde ya da bakkallarda alışveriş yaparken ürünleri poşetle alıyorsunuz ve farkında olmadan evinizde bir sürü poşet toplanıyor, değil mi?
Şu anda Japonya’daki bazı marketler poşetleri ücretli hale getirip çöpe atılan poşetlerin sayısını azaltmaya çalışıyorlar. Alışverişlerinde poşet almayan müşterilerine daha sonra indirim uygulayacak puanlar veren marketler de var.

Japonya’da poşetlerin yerine eco-bag diye küçük katlanabilen çantalar kullanılmaya başlandı. Eco-bag, son günlerde bir moda oldu ve mağazalarda el çantasıyla birlikte şık eco-bagler satılıyor.

Haydi, günlük yaşantımızı tekrar gözden geçirip, çevreye zarar vermeyerek yaşamaya çalışalım!!

Kaynak: http://ja.wikipedia.org, http://www.ekorezi.com/, http://www.hokkaru.co.jp/
http://www.aburatou.co.jp/bdf/, http://www.city.shinjuku.tokyo.jp/

Hazırlayanlar: Mariko Tegawa, Yoshiko Kawaharada